Almanya’nın Magdeburg kentinde bir şoför, 20 Aralık Cuma akşamı aracını bir Noel pazarındaki kalabalığın üzerine sürerek beş kişinin vefatına, yaklaşık 40’ı ağır olmak üzere 200’ü aşkın kişinin yaralanmasına sebep oldu. 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı kuşkulu, taarruzun akabinde gözaltına alınarak tutuklandı. Birinci belirlemelere nazaran, kuşkulu, faşist Almanya için Alternatif (AfD) partisine dayanak veriyor, toplumsal medyada İslam tersi paylaşımlar yapıyordu. Başbakan Olaf Scholz’un da ortalarında olduğu yetkililerle olay yerine giden İçişleri Bakanı Nancy Faeser, “Kesin olarak söyleyebileceğimiz şey, failin İslamofobik olduğudur” diye konuştu. Failin daha evvelkilere pek de benzemeyen profili ve ülkenin bundan sonra ne yapması gerektiği sorusu Almanya basınında geniş yer buldu.
Heyet Tahrir Şam’ın (HTŞ) öncülüğündeki cihatçı kümelerin başta başşehir Şam olmak üzere büyük kentlerin denetimini ele geçirdiği ve 24 yıllık Beşar Esad idaresine son verdiği Suriye’de ise diplomatik temaslara ve geçiş hükümetini şekillendirme gayretlerine rağmen siyasi belirsizlik sürüyor. Pek çok analiste nazaran, bundan sonra ne olacağı sorusu, ABD’de 20 Ocak 2025’te ikinci Donald Trump devrinin resmen başlamasıyla biraz daha netlik kazanmış olacak. ABD siyasetinde ve basınında öne çıkan değerlendirmeleri yakından takip eden Almanya medyası, Trump’ın ortalarında Türkiye’nin de olduğu bölge ülkeleri ile bilhassa nükleer programı konusunda İran zıddı bir koalisyon kurma ihtimalini gündeme getirdi.
Scholz’un Federal Meclis’teki ‘planlı inanç kaybından’ devrin İsviçre büyükelçisinin İstanbul’daki Rusya-Ukrayna görüşmelerinin art planı hakkında anlattıklarına geçtiğimiz hafta Almanya basınına yansıyanlardan öne çıkan kimileri şöyleydi…
MAGDEBURG SALDIRISI VE ‘AMOK FAİLİNİN’ BAŞ KARIŞTIRAN PROFİLİ
Magdeburg’daki Noel pazarı saldırısının akabinde Die Welt yayınına bağlanarak saldırgan Taleb A.’nın profili hakkında değerlendirmelerde bulunan gazeteci ve ‘terör uzmanı’ Rolf Tophoven, “Terörizmle ve terör failleri ile ilgili yıllardır yaptığım çalışmalarda hiç bu kadar baş karıştırıcı bir fail profiline rastlamamıştım” diye konuştu. Failin Almanya polisine karşı olduğunu ve akın yapacağını söylese de internetteki bu tabirlerinin ciddiye alınmadığını anlatan Tophoven, söylediğine nazaran failin birebir vakitte eski bir Müslüman ve İslam ile Almanya’nın ‘İslamlaşmasına’ karşı bir psikiyatrist olduğunu hatırlattı. Saldırganın kelam konusu hücuma hazırlık yapmak için yıllardır çalışmış olması gerektiğine işaret eden gazeteci, saldırganı bir ‘amok (cinnet) faili’ olarak nitelendirdi. Bu çeşit faillerin birçok vakit sessiz olduklarını ve gerçekleştireceklerini açıkladıkları hareketleri hayata geçirdiğini belirten Tophoven, bunun ise yaşanacakların nasıl bilinmediği ve karşısında nasıl aksiyona geçilmediği üzere soruları beraberinde getirdiğini kaydetti. Suudi Arabistanlı yetkililerin fail konusunda Almanya’yı evvelce uyardığı haberlerinin hatırlatılması üzerine ise Tophoven, Almanya’daki makamların binlerce, yüz binlerce e-posta ve ihbar aldığına ve failin toplumsal medyada dolaşan paylaşımlarına işaret ederek en uygun emniyet aparatının dahi bunun üzere fail ve durumları köşe bucak takip edemeyeceğini savundu. (21 Aralık)
‘ASOSYAL AĞLARIN GÖZENEKLERİNDEN NEFRET FIŞKIRIYOR’
Focus dergisinin internet yayınlarının genel yayın yönetmeni Florian Festl ise atağa ait kaleme aldığı değerlendirmede, saldırıyı ‘AfD’ye yakın eski bir Müslümanın eylemi’ olarak nitelendirerek Almanya’nın bundan sonra kendisine sorması gereken beş soruyu ele aldı. “Taleb A. Magdeburg’da aracını ölümcül bir biçimde insanların üzerine sürerek tecrübeli terör araştırmacıları için bile bilinen fail profillerinin dışına çıktı. Tekrar de zati bildiğimiz kimi sorular ortaya çıkıyor” diyen Festl, ‘asosyal ağların gözeneklerinden çok fazla nefret fışkırdığı’ müşahedesinde bulunarak kelamlarını şöyle sürdürdü: “Bazıları Suudi Arabistan doğumlu adamın hareketini göçmen terörü olarak nitelendiriyor. Kimileri ise 50 yaşındaki bu kişinin kendisini internette AfD’nin destekçisi olarak konumlandırmasını partinin öldürücü olduğunun ispatı olarak görüyor. Bu aksiyonu sahiplenme istikametinde gösterilecek her türlü teşebbüs, bilhassa de bu türlü bir vakitte iğrençtir ve mağdurlarla dalga geçmek manasına gelir. Hangi taraftan geliyor olursa olsun…” Gazeteci, sorulması gereken beş soruyu ise şöyle sıraladı: “Almanya’da Noel pazarlarında araçların ölümcül bir biçimde insanların üzerine sürülmesinin yaygın bir terör senaryosu olmasına karşın, pazar alanı neden bu kadar zayıf bir formda korunuyordu? Yetkililer hangi ipuçlarına sahipti, hangilerini görmezden geldi ve polis Suudi makamları tarafından ya da rastgele öteki bir biçimde uyarılmış mıydı? Güvenlik makamları, Taleb A. üzere intikam hareketlerini açıkça ilan eden radikalleri nasıl sistematik ve dengeli bir biçimde bertaraf eder? Güvenlik aparatımızı günümüzün muhtaçlıklarını karşılayacak formda teknik, türel ve insan gücü olarak nasıl donatırız? Ve toplum olarak etrafımızdaki insanların uzaklaşıp gitmesine karşı nasıl hassas kalırız?” (21 Aralık)
ERKEN SEÇİM ÖNCESİ SCHOLZ’UN ‘PLANLI İNANÇ KAYBI’
Geçtiğimiz hafta Almanya basınını meşgul eden hususlardan bir başkası ise elbet 16 Aralık Pazartesi günü Federal Meclis’te Olaf Scholz hükümetine yönelik inanç oylamasıydı. ‘Trafik ışığı’ koalisyonunun dağılmasının akabinde erken seçim tarihinde uzlaşmaya varan partiler, beklendiği üzere hükümete güvensizlik oyu vererek 23 Şubat 2025’te yapılması beklenen seçimlerin önünü açtı. Toplumsal Demokrat Partili (SPD) Federal Başbakan Olaf Scholz da oylama öncesinde yaptığı konuşmada, “Hedefim genel seçimleri öne almak. Yapılacak seçimde vatandaşlar ülkemizin siyasi rotasını belirleyebilirler” diye konuştu. Scholz’un adımını ‘planlı inanç kaybı’ olarak tanım eden gazeteci Wolfgang Hübner, meclisteki itimat tartışmasının halihazırda bir seçim kampanyası olduğuna işaret ederek “Başbakan, kaybetmek için itimat oylamasını meclisin önüne getirdi. Temelinde hücuma geçebilmek için güvensizlik oyu istiyordu. Hâlâ onu destekleyen Yeşiller, hiçbir şeyin zıt gitmemesi oylamada çekimser kaldı. Olaf Scholz, seçim kampanyasına yönelik olarak vatandaşlardan itimat ve dayanak istedi. Onun için bunu yapmanın tek yolu meclise olan güvensizlikten geçiyordu” müşahedesinde bulundu. Bundan evvel Almanya’da ‘sahte güvenoyu’ enstrümanını en son kullanan kişinin SPD’li eski başbakan Gerhard Schröder olduğunu fakat bu hareketin yalnızca ‘neredeyse işe yaradığını’ anlatan gazeteci, şöyle dedi: “O periyotta Birlik partileri az bir farkla seçimi önde bitirdi ve Angela Merkel periyodu başladı. Lakin SPD’nin bilhassa de anketlerde çok geride olması hasebiyle bugün her şeyi kaybettiği sonucuna varmak için şimdi erken. Eylül 2021’deki federal seçim öncesindeki durumu hatırlayalım: Seçimden iki ay evvel SPD’nin oyu tüm anketlerde yüzde 15 bandında, CDU/CSU’nun oyları ise yüzde 30 civarındaydı. Toplumsal Demokratlar, süratli bir geri dönüş sonucu yüzde 25,7’lik bir oy oranıyla Birlik partilerinin çabucak önünde yer aldı.” (nd-Aktuell, 16 Aralık)
‘TRUMP, İRAN’A KARŞI TÜRKİYE’NİN DE OLDUĞU BİR KOALİSYON KURABİLİR’
Öte yandan, Suriye’de HTŞ’nin öncülüğündeki cihatçı kümelerin Suriye ordusuna başlattığı taarruz sonrası Beşar Esad idaresinin sona ermesinin Almanya’daki yankıları da sürüyor. Esad’ın devrilmesinin İran’a da büyük bir darbe vurduğunu ve savunmasızlığını gözler önüne serdiğini belirten Die Zeit gazetesi, “Esad rejiminin sona ermesi, görünüşe nazaran İran için de büyük sürpriz oldu. İran, İslamcı direniş kümesi HTŞ Şam’ı işgal etmeden kısa bir mühlet evvel üst seviye askeri isimleri ve diplomatları ülkeden çekti. İran, 10 yılı aşkın mühlet boyunca Beşar Esad’ı desteklemişti. Artık ise Tahran’daki rejim, Suriyeli lideri terk etti” gözlemine yer verdi. Suriye’de yaşananları ABD’de başlayacak ikinci Trump devrinin ışığında kıymetlendiren gazeteye nazaran, Trump’ın önünde İran karşısına atabileceği birkaç mümkün adım bulunuyor. Trump’ın birinci başkanlığı devrinde Suriye özel temsilcisi olarak misyon yapan James Jeffrey’nin “Trump, İsrail’in İran’ın nükleer tesislerine saldırmasından rahatsız olmazdı” kelamlarına yer verilen tahlilde, “Trump, birebir vakitte savaş açma konusunda kuşkucu bir yaklaşıma sahip; vaadi her vakit Amerika’nın ‘bitmeyen savaşlarını’ bitirmek oldu. Bu iki dürtü birbiriyle çelişse de İran’ı durdurabilir” denildi. Jeffrey’e nazaran, ABD’nin İran karşı uygulayacağı bir öteki senaryo ise şöyle olabilir: “Trump, İran’a daha fazla yaptırım uygulayabilir. Ayrıyeten Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, İsrail ve Türkiye’den oluşan bir koalisyon kurarak İran’a nükleer programından vazgeçmesi ve Hizbullah’a verdiği dayanağı sonlandırması istikametinde baskı uygulayabilir.” (18 Aralık)
İSVİÇRELİ DİPLOMAT ANLATTI: İSTANBUL GÖRÜŞMELERİNDE NE OLDU?
Son olarak, geçtiğimiz hafta evvel İsviçre basınının, akabinde Almanya basınının gündemine gelen bir haber, 2022 yılında başlayan Rusya-Ukrayna savaşının birinci haftalarında İstanbul’da yapılan ve başarısızlıkla sonuçlanan ateşkes müzakerelerinin art planını bir sefer daha gündeme getirdi. O devirde İsviçre’nin Ankara büyükelçisi olarak misyon yapan Jean-Daniel Ruch, İsviçre’nin Antithese basın kuruluşuna verdiği röportajda, İstanbul’da muahedeye varılamamasında periyodun İngiltere başbakanı Boris Johnson ile ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin’in rolüne ışık tuttu. Daha sonra Rusya’nın işlediği argüman edilen savaş kabahatlerinin bir sembolü haline gelecek olan Buça’da yaşananları münasebet gösteren Ukraynalı yetkililerin masadan kalktığına işaret eden başşehrin lokal gazetelerinden Berliner Zeitung’un haberine nazaran, Ruch, Fransızca verdiği görüntü röportajda, savaşın başlamasından 6 hafta sonra yapılan ve kendisinin de katıldığı müzakereleri bitirenin Batı olduğunu anlattı. Bu süreçte Türkiyeli yetkililer ile de temas halinde olduğunu zira yetkililerin Ukrayna için tarafsızlık kavramı ve modelleri konusunda kendileriyle çalışmak istediğini belirten Ruch, “Savaşı durdurma fırsatımız vardı. Çok değil biraz bile olsa bilgi sahibi olan herkes için, savaşın devam etmesi halinde bunun tırmanacağı ve on binlerce, olasılıkla yüz binlerce kişinin öleceği açıktı. Bugün bu noktadayız” dedi. “Peki, tüm bu beşerler neden öldü?” diye soran diplomat, Jonhson’ın ABD’nin buyruklarıyla orada olduğunu ve bu tıp kararları tek başına almadığını savunarak kelamlarını şöyle sürdürdü: “Bence Londra, Washington ve Kiev’de alınan kararlarda derinden ahlaksız bir şeyler vardı. Moskova’da da tıpkı biçimde, bunu halihazırda evvelden biliyorduk, hatta yasadışıydı. Burada ahlaksız bir şey vardı zira ateşkes çok yakındı; sonra İngiliz müttefikleriyle birlikte ‘hayır’ diyen Amerikalılar oldu. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, birkaç gün sonra ‘Henüz çok erken, evvel Rusya’yı zayıflatmalıyız’ demişti. Rusya’yı zayıflatmış olabilirler ancak tıpkı vakitte tüm Batı’yı da zayıflattılar. Tahminen Amerikalıları değil ancak Avrupalıları katiyen zayıflattılar.” (19 Aralık)
